Το Εγκεφαλικό
Τι είναι το Εγκεφαλικό;
Το Αγγειακό Εγκεφαλικό Επεισόδιο (ΑΕΕ, εν συντομία εγκεφαλικό) συμβαίνει όταν ένα αγγείο του εγκεφάλου αποφράσσεται (ισχαιμικό εγκεφαλικό) ή διαρρηγνύεται (αιμορραγικό εγκεφαλικό). Οι συνέπειες για την/τον ασθενή από την απόφραξη ή τη ρήξη ενός εγκεφαλικού αγγείου εξαρτώνται από το μέγεθος και την εντόπιση της βλάβης του εγκεφάλου.
To 8% των θανάτων στην Ελλάδα αποδίδεται στα εγκεφαλικά[1]. Παρά το γεγονός ότι οι σύγχρονες θεραπευτικές μέθοδοι έχουν μειώσει το ποσοστό θνησιμότητας ανά εγκεφαλικό επεισόδιο, η γήρανση του πληθυσμού οδηγεί σε αύξηση του αριθμού των εγκεφαλικών ετησίως. Πρόσφατα επιδημιολογικά δεδομένα από την περιοχή του Έβρου υπολογίζουν την ετήσια επίπτωση των εγκεφαλικών στα 587 ανά 100.000 άτομα, 80 % των οποίων είναι ισχαιμικά[2]. Προβάλλοντας το ποσοστό αυτό στο σύνολο του ελλαδικού πληθυσμού, ο ετήσιος αριθμός ισχαιμικών εγκεφαλικών στη χώρα μας ανέρχεται σε άνω των 50.000.
Τύποι Εγκεφαλικού
Τα αιμορραγικά εγκεφαλικά επεισόδια είναι σπανιότερα από τα ισχαιμικά αλλά συχνά έχουν βαρύτερη πρόγνωση. Η κύρια αιτία ρήξης ενός αγγείου του εγκεφάλου είναι η μη ρυθμιζόμενη αρτηριακή υπέρταση. Η υπαραχνοειδής αιμορραγία είναι σπάνια αιτία αιμορραγικών επεισοδίων που οφείλεται σε ρήξη ανευρύσματος μιας αρτηρίας του εγκεφάλου.
Ερευνητικές προσπάθειες των τελευταίων ετών έχουν αποκαλύψει την παροξυσμική κολπική μαρμαρυγή ως μια βασική αιτία κρυπτογενών ισχαιμικών εγκεφαλικών. Η κολπική μαρμαρυγή αποτελεί μορφή καρδιακής αρρυθμίας που συνήθως δεν είναι απειλητική για τη ζωή από μόνη της, προκαλεί όμως τη δημιουργία καρδιακών θρόμβων που μπορούν να μεταφερθούν στις αρτηρίες του εγκεφάλου με την κυκλοφορία του αίματος, προκαλώντας ισχαιμικά εγκεφαλικά που είναι βαρύτατα και συχνά θανατηφόρα[8]. Την κατάσταση περιπλέκει το γεγονός ότι στην παροξυσμική της μορφή, η κολπική μαρμαρυγή μπορεί να μην εμφανίζεται παρά μόνο περιστασιακά, καθιστώντας την εντόπισή της με ηλεκτροκαρδιογράφημα ιδιαιτέρως δυσχερή. Συμβαίνει συχνά να μην εντοπίζονται παροξυσμοί κολπικής μαρμαρυγής κατά τη νοσηλεία, παρά το συνεχές ηλεκτροκαρδιογραφικό μόνιτορινγκ εξαιτίας των αραιών επεισοδίων κολπικής μαρμαρυγής[9]. Η έγκαιρη διάγνωση θα οδηγήσει στην έναρξη της κατάλληλης θεραπείας με αντιπηκτικά φάρμακα. Η φαρμακευτική αγωγή εφόσον τεθεί η διάγνωση είναι ιδιαιτέρως αποτελεσματική και μειώνει τον κίνδυνο εμβολής κατά τα 2/3, προφυλάσσοντας τον ασθενή από εγκεφαλικά[10].
Φυσιολογικός Καρδιακός ρυθμός
Ένας μικρός παλμός ηλεκτρικού ρεύματος διαχέεται γρήγορα μέσω της καρδιάς ώστε να γίνει η μυϊκή σύσπαση.
Κολπική Μαρμαρυγή
Στην κολπική μαρμαρυγή, οι ανώτεροι θάλαμοι της καρδιάς συσπώνται ταχύτερα από την υπόλοιπη καρδιά.
Κλίμακες διαστρωμάτωσης κινδύνου
Κλίμακες διαστρωμάτωσης κινδύνου χρησιμοποιούνται για να προεπιλέξουμε ασθενείς με κρυπτογενές ισχαιμικό εγκεφαλικό με πιθανή υποκείμενη παροξυσμική κολπική μαρμαρυγή ώστε να γίνουν στοχευμένα οι περαιτέρω διαγνωστικές εξετάσεις. Ο κίνδυνος να υποκρύπτονται παροξυσμοί κολπικής μαρμαρυγής αυξάνεται όσο αυξάνεται η ηλικία[11]. Ο επιπολασμός της κολπικής μαρμαρυγής είναι μόλις 3-4% στο γενικό πληθυσμό, αλλά ανέρχεται σε 20%-30% σε άτομα άνω των 80 ετών[12].
| Παράγων Κινδύνου | Βαθμοί |
|---|---|
| Συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια | 4 |
| Αρτηριακή υπέρταση | 2 |
| Ηλικία >75 ετών | 2 |
| Ιστορικό αγγειακής νόσου | 2 |
| Στεφανιαία νόσος | 2 |
| Περιφερική αγγειακή νόσος | 1 |
| Παχυσαρκία (δείκτης μάζας σώματος >30) | 1 |
0-4 βαθμοί: μικρός κίνδυνος, 5-9 βαθμοί: ενδιάμεσος κίνδυνος, 10-14 βαθμοί: μεγάλος κίνδυνος υποκείμενης παροξυσμικής κολπικής μαρμαρυγής
Σε ασθενείς με υψηλό κίνδυνο υποκείμενης αδιάγνωστης παροξυσμικής κολπικής μαρμαρυγής, είναι σημαντικό να αναζητηθεί με επιμονή η διάγνωση προκειμένου να προσαρμοστεί η αντιθρομβωτική αγωγή, η αλλαγή δηλαδή της αντιαιμοπεταλιακής από αντιπηκτική αγωγή[15].
H ικανότητα ανίχνευσης είναι ευθέως ανάλογη της διάρκειας της ηλεκτροκαρδιογραφικής καταγραφής με τα καλύτερα αποτελέσματα να επιτυγχάνονται με τις εμφυτεύσιμες συσκευές καταγραφής [10].
Ένα Holter ρυθμού 24ώρου ανίχνευσε μόλις 1,3% των περιπτώσεων παροξυσμικής κολπικής μαρμαρυγής σε σχέση με τον εμφυτεύσιμο καταγραφέα[16].
Ακόμη και η ηλεκτροκαρδιογραφική παρακολούθηση 30 ημερών, ανίχνευσε μόνο το 23% των επεισοδίων. Περίπου ένας στους τρεις ασθενείς με κρυπτογενές εγκεφαλικό και αρνητικό αρχικό έλεγχο θα βρεθεί να εμφανίζει παροξυσμούς κολπικής μαρμαρυγής μετά από χρήση εμφυτεύσιμου καταγραφέα για περίπου ένα έτος[17].
[κλικ εδώ για να δείτε το άρθρο http://www.hellenicjcardiol-gr.gr/index.php/hjc/article/view/283]
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
[1] Wilkins E. et Al. European Cardiovascular Disease Statistics 2017; 2017:192
[2] Tsivgoulis G, et al. Stroke. 2018 Feb;49(2):288-295.
[3] Petty GW, et al. Stroke. 1999;30:2513-2516.
[4] Kolominsky-Rabas PL, et al. Stroke. 2001;32:2735-2740.
[5] Fonseca AC, et al. Eur Stroke J. 2021;6(2):V.
[6] Lee BI, et al. Cerebrovasc Dis. 2001;12:145-151.
[7] Kleindorfer DO, et al. Stroke. 2021;52(7):e364-e467.
[8] Wolf PA, et al. Stroke. 1991;22:983–8.
[9] Kurka N, et al. Stroke 2015; 46: 560 – 563.
[10] Stroke Prevention in Atrial Fibrillation Study. Circulation. 1991;84:527-539.
[11] Tsivgoulis G, et al. J Stroke. 2019;21(3):302-311.
[12] Goudevenos JA, et al. Europace. 1999;1:226-33
[13] Zhao SX, et al. Ther Adv Neurol Disord. 2019;12:1756286419842698.
[14] Kwong, C., et al. Cardiology, 138(3), 133–140.
[15] Writing Group Members, January CT, Wann LS, et al. Heart Rhythm. 2019;16(8):e66-e93.
[16] Choe WC, et al. Am J Cardiol 2015; 6:889–893.
[17] Asaithambi G, et al. J Electrocardiol. 2018;51:973-976.
[18] http://www.hellenicjcardiol-gr.gr/index.php/hjc/article/view/283